Korte overwegingen bij de zondagslezingen.
Lees eerst zelf de aangegeven tekst van de zondagslezingen.
Kijk daarna naar de beknopte handleiding van een ervaren gids.
Wellicht opent dat nieuw verstaan of een boeiend vergezicht.
Goed alternatief voor wie in coronatijd de zondag thuis moet vieren…

Witte donderdag 1 april 2021
Exodus 12, 1-8.11-14; Johannes 13, 1-15

Deze maand is het begin van de maanden, de eerste maand van het jaar. Exodus 12 vertelt het verhaal over de plechtigheid volledig. Het lam apart gezet. Huiselijk. Als je met te weinig bent, nodig je naaste buren uit. Het bloed gesmeerd aan de deurpost. Leven op leven en dood. Overleven. Uittocht.

Johannes maakt het aanschouwelijk. Jezus legt zijn bovenkleren af en omgord zich met een linnen doek. Daarmee begint het verhaal van de voetwassing. Op het einde van het verhaal trekt hij zijn bovenkleren weer aan.  zien wij het lichaam van Jezus die de voeten van de leerling wast. De leerling begrijpt dat hem in deze eenvoud van gebaren het lichaam van Christus aangeboden wordt, gemeenschap met de Heer die dienaar wil zijn, voor ons, ons voor.
Jan Engelen

Goede Vrijdag 2 april 2021
Jesaja 52,13-53,12; Johannes 18,1-19-42

Wat is van de knecht van de Heer te verwachten? Hij zal voorspoedig handelen. Daarna klinken de werkwoorden in de passieve vorm: Hij zal verhoogd en verheven worden en zeer verheerlijkt. Waarom die haast? Waarom zo vlug? Waarom wil Jesaja ons bij voorbaat al troosten? Blijkbaar is dat nodig. Het dal van de bitterheid is diep, als alles wat de mensenzoon te wachten staat! Een lam dat

De lichten onderweg brengen je naar de plaats waar het zich afspeelt als je getuige wilt zijn van wat zich daar afspeelt. Waar hij gevangen wordt. We komen dan eerst bij de valse hogepriesters die zichzelf aangesteld hebben en onder een hoedje spelen, bij toerbeurt. We zien het vuur waaraan Petrus zich warmt. We horen: waarom zo in het geniep. Dagelijks kon je me vinden in de tempel?  Pilatus maakt dit Joodse verhaal tot een wereldgeschiedenis. Het slachtoffer heeft het woord. Hij geeft ons zijn geest.
Jan Engelen

Paaswake 3 april 2021
Genesis 1, 1 – 2, 2; Marcus 16, 1-8

God schept. Traditioneel wordt deze tekst altijd vertaald en gelezen in de verleden tijd. Lees hem, zeker met Pasen, in de tegenwoordige tijd. Want wie zegt dat Gods scheppen verleden tijd is? Alle dagen worden geteld met het rangtelwoord. De tweede, derde enz. dag. De eerste dag is een uitzondering. Dag één. Geen rangtelwoord maar uitzonderlijk hoofdtelwoord. Dag één. De dag waarop God de stilte verbreekt. De dag van het licht.
Om te heersen over de dag. Bijbels heersen is mogelijk maken, laten zijn.

Als je het Halleluja van Händel gewend bent, dan kun je de uitzinnige vreugde vermoeden die ons bij het begin van dit verhaal, te wachten staat. Ontzetting echter staat ons te wachten wanneer het uit is. Alsof we volstrekt niet kunnen begrijpen wat hier gebeurt en ook niet weten wat we daar mee aan moeten. De leesaanwijzing die we krijgen is: ga naar Galilea, daar zullen jullie hem zien. Zo worden we teruggestuurd naar Markus 1. Dat is het Paasverhaal: het evangelie is begonnen.
Jan Engelen

Paaszondag 4 april 2021
Handelingen 10, 34a.37-43; Johannes 20, 1-9

Petrus neemt het woord. Jezus is een verhaal geworden. Hoe gaat hij met de mensen om? Hoe gaan zij met hem om? Hoe gaat God met hem om? De leerlingen worden de getuigen van dit verhaal. Het evangelie is: het slachtoffer heeft het woord. Vergeving van de zonden: opgenomen worden in het verbond.

Maria Magdalena gaat ’s morgens vroeg, terwijl het nog donker is naar het graf. Ze ziet dat de steen is weggerold. Gaan wordt nu, een beetje minder parlementair gezegd, hollen. Ze komt bij Petrus en bij de beminde leerling. Daarmee is ook ruimte gemaakt voor wie het verhaal hoort. Want wie kan zeggen dat Hij niet van je houdt.

Het wordt een run. Daarbij scoren drie woorden hoge ogen. Graf (beter: gedenkteken), doeken, en zweetdoek. Deze drie woorden maken het mogelijk in te zoomen op de afwezige, Hij die er niet meer is. Ze begrijpen nog niet wat er geschreven staat, dat hij uit de doden is opgestaan, dat Hij tot ons spreekt, ons noemt bij onze naam.

Tweede zondag van Pasen 5 april 2021
Handelingen 4, 32-35; Johannes 20, 19-31

Een paradijs. De eerste gemeenschap rond Jezus die verrezen is heeft alles van een paradijs. Alles is voor iedereen. Er is niemand meer die nood lijdt onder hen en de rijke genade van Jezus rust op hen allen. Niemand hoeft te vragen. Ieder krijgt wat hij nodig heeft. Het is een geheim dat veel sociaal engagement van de kerken plaatselijk en wereldwijd op gang heeft gebracht. Delen met elkaar.

Jezus doorbreekt de geslotenheid van de leerlingen die samen zijn. Hij gaat in het midden staan. Het midden is bij Johannes een spaarzaam woord. Daar komen wij steeds Jezus tegen. Het midden centreert de concentratie. Hij zegt. Jezus die verrezen is doorbreekt de geslotenheid van de leerlingen om iets te zeggen. Wat zegt hij dan. Vrede op jullie. Dat betekent: 1) Het is jullie opdracht om te zorgen dat er, waar jullie zijn en voor zover het van jullie afhangt, vrede is; 2) dan zullen ook jullie zelf in vrede, tevreden zijn. Vrede is dat het goed is, zeer goed. Scheppingstaal!
Jan Engelen

Derde Zondag van Pasen 18 april 2021
Handelingen 3, 13-15.17-19; Lucas 24,35-48

Voordat de eerste lezing begint is iemand die “verlamd was van de moederschoot af”  en die bij de ingang van de Tempel lag te bedelen, door Petrus die hem scherp aanziet genezen. Iedereen is verwonderd. Daarop begint de toespraak uit de  eerste lezing bij het begin. De God van Abraham, de God van Isaak, de God van Jacob, onze God. God wordt genoemd bij al die namen. Waarom? Waarom niet meteen “gewoon” God? Omdat God altijd persoonlijk is, gebonden is aan namen. En ook omdat Abraham, Isaak en Jacob ieder een eigen ervaring van God hebben gehad. Pas na de nadruk op die eigenheid en verscheidenheid krijg je het verzamelwoord: de God van onze vaderen. En Petrus voegt er het messiaanse paasfeest aan toe: De God van onze vaderen heeft zijn kind verheerlijkt. Niet zoals de vertaling wil: zijn dienaar, maar zijn kind. Zoals hij het opneemt voor zijn kind, zo zal hij het ook opnemen voor ons. Daarom is het mogelijk om te keren en opnieuw te beginnen.

Jezus doorbreekt de geslotenheid van de leerlingen die samen zijn. Hij gaat in het midden staan. Het midden is bij Johannes een spaarzaam woord. Daar komen wij steeds Jezus tegen. Het midden centreert de concentratie. Hij zegt. Jezus die verrezen is doorbreekt de geslotenheid van de leerlingen om iets te zeggen. Wat zegt hij dan. Vrede op jullie. Dat betekent: Het is jullie opdracht om te zorgen dat er, waar jullie zijn en voor zover het van jullie afhangt, vrede is; dan zullen ook jullie zelf in vrede, tevreden zijn. Vrede: dat het goed is. Scheppingstaal!
Jan Engelen

 Vierde zondag van Pasen 25 april 2021
Handelingen 4, 8-12; Johannes 10, 11-18

Petrus en Johannes staan voor het sanhedrin, zeg de Hoge Raad. De sadduceeën, de mensen die in de tempel van die dagen nogal de dienst uitmaken, zijn zeer verontwaardigd dat zij in Jezus’ naam de opstanding uit de doden verkondigden. Dat komt namelijk niet overeen met hun overtuiging. De genezing van de verlamde (door welke kracht hebben jullie dit gedaan) zit hen hoog. Petrus geeft tekst en uitleg. De verworpen steen is de hoeksteen geworden. De Heer redt – zo kan men de naam Jezus vertalen. En als de Heer bevrijding geeft kun je dat niet tegenhouden.

Ho poimèn ho kalos. Wij vertalen: de goede herder. Zo is er ook in Johannes 2,10, de bruiloft van Kana, vertaald: de goede wijn. Misschien is echte wijn beter, en echt herder ook. Nu zie je pas wat wijn kan zijn, nu pas wordt volstrekt duidelijk wat een herder eigenlijk is.
Het grondwoord voor deze echte herder wordt kennen, een zijn met, begaan zijn met. Zijn eenheid met de vader betekent dat er ook anderen zullen zijn die komen om te luisteren naar de stem. Zijn leven geven voor. In het Grieks staat het woord hyper. Alsof hij zijn leven geeft over de schapen heen. Zoals de hemel zich uitstrekt over het land waar we thuis zijn. (Als de kudde ’s avonds terugkomt staat de herder in de opening in de muur. De schapen lopen onder zijn gespreide benen door. Zo telt hij ze, stuk voor stuk, want al zijn schapen tellen. Zo is hij de deur voor de schapen.)
Jan Engelen